اسید هیومیک و اسید فولویک و پتانسیل آنها در تولید محصول

David Wright & Andy Lenssen

گروه آموزشی زراعت –  دانشگاه ایالت آیووا

   استفاده از ترکیبات خاکزاد به منظور محافظت از بذور و افزایش رشد گیاهچه در سطح جهانی در حال بررسی است. اسید هیومیک و اسید فولویک عمـــوما در تولید محصول ارگانیک، کشت گلخانه ای سبزیجات و برنامــه های باغبانی مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین،‌ این مواد ممکن است در سیستم های تولید نسبتا وسیع آیووا برای بهبود سلامت گیاهچه و واکنش گیاه به تنش استفاده شوند.

   ترکیبات هیومیکی از جمله اسید هیومیک و اسید فولویک علاوه بر افزایش جذب ماده غذایی، برای تحریک رشد گیاه از لحاظ افزایش ارتفاع و وزن تازه و خشک گیاه نشان داده شده اند. به نظر می رسد که این تاثیرات به غلظت (2، 3، 5)، منشا ماده و گونه گیاهی بستگی دارند.

   تحقیقی در دانشگاه ایالت آیووا برای ارزیابی اینکه آیا ترکیبات مبتنی بر اسید هیومیک و اسید فولویک بر روی عملکرد و کیفیت سویا تاثیر می گذارد، در حال انجام است. چون اعتقاد بر این است که این ترکیبات توسعه ریشه را افزایش می دهند، تاثیر آنها بر روی سویای رشد یافته در حضور نماتد کیست سویا (SCN) نیز در حال بررسی است. کاهش سالیانه محصول توسط نماتد کیست سویا حدود 5/1 میلیارد دلار برآورد می شود.

   اسید هیومیک و اسید فولویک اختصاصی ترین ترکیبات مواد هیومیکی خاک هستند. مواد هیومیکی از طریق تجزیه میکروبی ماده گیاهی و مواد قهــــوه ای مایل به سیاهی که ترکیبات اولیه ماده آلی خاک هستند، تشکیل می شوند.

   مواد هیومیکی توانایی نگهداری آب تا 7 برابر حجمشان را دارند (ظرفیت نگهداری آب بیشتر نسبت به خاکهای رسی). آب ذخیره شده در بخش سطحی خاک، ریشه های گیاه را برای دسترسی سریع به مواد غذایی مورد نیاز برای رشد و عملکرد گیاه قادر می سازد.

   با توجه به مقدار اطلاعات پژوهشی درباره اسید هیومیک و اسید فولویک، بطور شگفت آوری اطلاعات کمی در مورد اثرات آنها بر روی ذرت و سویا وجود دارد.

   تحقیق اولیه روی سویا، پس از اینکه ریشه ها و اندام هوایی در معرض اسید هیومیک و اسید فولویک قرار گرفتند، افزایش معنی داری را در وزن خشک ریشه تشخیص داد. همچنین وزن گره افزایش یافت ولی تعداد گره ها با افزایش مقادیر اسید هیومیک رابطه معکوس داشت (5).

   علاوه بر این، تحریک رشد ریشه و اندام هوایی بوسیله اسید هیومیک در ذرت گزارش شد (2). آنها افزایش در انشعاب و توسعه تار کشنده ریشه را هنگامی که گیاهان در یک محلول غذایی حاوی اسیدهای هیومیک رشد یافتند، گزارش نمودند. نتایج مشابهی بر روی ریشه های تنباکو گزارش شدند (3).

   تکثیر ریشه مزیتی از کاربردهای اسید هیومیک و اسید فولویک در غلظت های پائین است. همچنین، این تاثیرات محرک بطور مستقیم با افزایش جذب نیتروژن، فسفر، گوگرد، روی و آهن ارتباط داشته اند (4).

   به هر حال، استفاده از این ترکیبات در غلظت های بالا نیز کاهش رشد اندام هوایی و ریشه را نشان داده است (2، 3، 4، 5). منشا مواد اسید هیومیک و غلظتهای بکار رفته در تیمارها در بین آزمایشات یکسان نیستند، بنابراین تعداد معدودی نتایج از این مطالعات می توانند استخراج شوند. Hartwigsen و Evans (1) افزایش در وزن تازه ریشه در محصولات باغی را زمانی که 2500 پی پی ام اسید هیومیک استفاده شد،‌ گزارش نمودند. در حالیکه غلظت مطلوب گزارش شده توسط Lee و Bartlett‌ (2) برای محصول ذرت 5 پی پی ام اسید هیومیک بود.

نتیجه گیری:

   بسیاری از تاثیرات مثبت مواد هیومیکی از جمله اسید هیومیک و اسید فولویک بر روی رشد و توسعه گیاه گزارش شده است ولی ظهور اثرات آنها به تعدادی فاکتورهای شیمیایی و خاکی وابسته است. در محصولات لگوم (حبوبات) از جمله سویا، کاربردهای اسید هیومیک تعداد گره را کاهش داد ولی گره های باقیمانده از لحاظ اندازه بزرگتر بودند. در غلظت های پائین، اسید هیومیک رشد سبزینه ای سویا و ذرت را در تحقیقات آزمایشگاهی افزایش داد.

   درک مواد هیومیکی و روشی که آنها بر روی رشــد و توسـعه گیاه و جذب مـواد غذایی تاثیر می گذارند، برای توســـعه سیستم های کشت پایدار که کیفیت سرتاسری خاک را بهبود می بخشند، تعیین کننده است. اگرچه مواد هیومیکی در حال حاضر بطور وسیع در سیستمهای تولید ارگانیک مورد استفاده قرار می گیرند، این مواد ممکن است به منظور بهبود سلامت گیاهچه در سیستمهای تولید نسبتا وسیع آیووا بکار برده شوند. تحریک رشد ریشه ممکن است مقاومت گیاه به بیماری، پاسخ گیاه به تغذیه توسط گیاهخواران و نماتودها و تنش آبی ناشی از خشکسالی را بهبود ببخشد.

REFERENCES:

1. Hartwigsen, J.A. and M.R. Evans. 2000. Humic acid seed and substrate treatments promote seedling root development. HortScience, 35(7):1231-1233.

2. Lee, Y.S. and R.J. Bartlett. 1976. Stimulation of plant growth by humic substances. Soil Science Society of America Journal, 40:876-879.

3. Mylonas, V.A. and C.B. McCants. 1980a. Effects of humic and fulvic acids on growth of tobacco. Plant and Soil, 54: 485-490.

4. Mylonas, V.A. and C.B. McCants. 1980b. Effects of humic and fulvic acids on growth of tobacco 2. Tobacco growth and ion uptake. Journal of Plant Nutrition, 2: 377-393.

5. Tan, K.H. and D. Tantiwiramanond. 1983. Effect of humic acids on nodulation and dry matter production of soybean peanut, and clover. Soil Science Society of America Journal, 47:1121-1124.